Recentelijk zijn cijfers vrijkomen over het onderwijs in de Vlaamse gevangenissen uit het antwoord van Onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) na een parlementaire vraag van Vlaams Parlementslid Adeline Blancquaert (Vlaams Belang). Vooral ICT-opleidingen blijken er populair. Meest opvallend blijkt echter dat maar liefst 45% van de gedetineerden die een opleiding volgen niet over onze nationaliteit beschikt. Bij opleidingen Nederlands Tweede Taal (NT2) is dat zelfs een grote meerderheid. “Waarom zoveel geld investeren in re-integratie van zwaar criminele buitenlanders?”, reageert Blancquaert.“Er zou meer werk moeten worden gemaakt van het laten uitzitten van de gevangenisstraf in het land van herkomst.”

Het Vlaams Ondersteuningscentrum voor het Volwassenenonderwijs (Vocvo) coördineert het onderwijsaanbod in de gevangenissen. Het Vocvo heeft de opdracht in elke gevangenis een geletterdheidsaanbod te voorzien, alsook een beroepsaanbod. Voor de meeste gedetineerden geldt – in tegenstelling tot cursisten buiten detentie – een volledige vrijstelling van het inschrijvingsgeld. Uit de cijfers blijkt dat in de 22 Vlaamse gevangenissen in 2019-2020 in totaal 2.341 opleidingen werden gevolgd. Dit is een terugval vergeleken met de vorige periode 2018-2019 en 2017-2018 toen respectievelijk 2753 en 2760 opleidingen werden gevolgd. Voor de oorzaak van de daling wijst de minister naar de coronacrisis.

Na analyse van het laatste schooljaar blijkt dat van de 2.341 gevolgde opleidingen er 404 algemeen vormend waren of in verband stonden met maatschappelijke oriëntatie. Er werden ook 463 opleidingen Nederlands gevolgd, al dan niet voor anderstaligen. 359 van de gevolgde opleidingen betroffen een andere taal (Engels, Frans of Spaans). Opleidingen die in verband staan met ICT bleken met 494 gevolgde opleidingen erg populair. Er werden ook 593 beroepsopleidingen gevolgd. Kok (74), elektronisch installateur (61), schilder-decorateur (58) en meubelmaker (57) bleken daarbij het populairst. 28 gedetineerden volgden tot slot een cursus wiskunde.

Bij bijna helft inschrijvingen is cursist van buitenlandse afkomst

Blancquaert vroeg ook cijfers op over de nationaliteit van de gedetineerden die een opleiding volgden. In amper 55% van de inschrijvingen beschikt de cursist over de Belgische nationaliteit, 14% heeft de nationaliteit van een niet-Belgisch EU-land en maar liefst 26% heeft de nationaliteit van een land van buiten de EU. Bij nog eens 5% van de inschrijvingen is de nationaliteit van de cursist niet gekend. Van de cursisten voor de opleidingen NT2 is zelfs een grote meerderheid vreemdeling. Van de 301 cursisten voor deze opleiding in 2019-2020 beschikten maar liefst 279 cursisten (92,6%) niet over de Belgische nationaliteit, waarvan bijna 54% een nationaliteit heeft van een land buiten de EU. Daarbovenop blijkt dat bij 218 inschrijvingen de cursist niet eens heeft deelgenomen aan het examen of niet geslaagd is.

Volgens het beleidsplan van Vocvo zou er tegen eind 2020 een beleid worden uitgewerkt voor onderwijs aan anderstalige en buitenlandse gedetineerden. De minister bevestigt dat deze gedetineerden “andere leernoden hebben met het oog op hun re-integratie”, maar stelde dat het beleid hierrond ten gevolge van de coronacrisis vertraging heeft opgelopen.

Het Vlaams Belang erkent het nut aan onderwijs in de gevangenis met het oog op de re-integratie, maar heeft bedenkingen inzake gedetineerden met buitenlandse nationaliteit. “Waarom moeten zware criminele buitenlanders die in onze gevangenissen verblijven en zelfs niet of nauwelijks Nederlands spreken überhaupt geherintegreerd worden in onze samenleving?”, reageert Blancquaert. “In plaats van hen gratis faciliteiten aan te bieden, zou de regering meer inspanningen moeten leveren om hen hun gevangenisstraf in het thuisland te laten uitzitten.”